Dit artikel is geschreven door journaliste Wendy van den Berg……
‘Taiji is voor mij een wekelijks ritueel waar ik veel voldoening uit haal’
Utrecht – Met een indrukwekkend programma opent Stichting Taijiquan Nederland (STN) op zaterdag 14 november de landelijke open dag in sporthal Olympos. Naast een Open Nederlandse Competitie met nationale en internationale deelnemers, zijn er vele demonstraties, workshops en lezingen bij te wonen van zowel Qigong als Taiji. Eén van de gastsprekers deze dag is oud-tafeltennisster en Taiji-beoefenaar Bettine Vriesekoop.
Wereldranglijst
Als tafeltennisster behaalde Vriesekoop in totaal vijf Europese titels en was ze jarenlang de beste niet-Chinese speelster op de wereldranglijst. Na een carrière als topsportster debuteerde ze in 1996 als schrijfster met ‘Heimwee naar Peking’. Meerdere boeken volgden. Na een correspondentschap in China voor NRC Handelsblad kwam ze in 2010 terug naar Nederland. Vriesekoop woont inmiddels weer in Amsterdam , geeft lezingen over China, schrijft er boeken over en presenteert een radioprogramma voor de Boeddhistische Omroep.
‘China is nu mijn vak geworden,’ zegt ze, nadat ze met haar witpluizige hondje heeft plaatsgenomen aan de leestafel van een sfeervolle horecagelegenheid in Amsterdam-Noord. ‘De basis daarvan ligt in het feit dat ik het vanuit mijn Nederlandse hokjesgeest fijn vond, en nog steeds vind, om een andere cultuur aan te hangen.’
Bewondering
Vriesekoop heeft vooral bewondering voor de Chinese beschaving. ‘Het Chinese denken is geworteld in en gevormd door 5000 jaar cultuur, beheerst door wijsgeren als Confucius, Laozi en Mencius. Maar ook door generaal Sunzi, een tijdgenoot van Confucius die 500 voor Christus leefde,’ vertelt ze. ‘De Chinezen zijn in tegenstelling tot ons indirect, bescheiden, hebben veel rituelen en heel veel gebruiken. Wat ik in mijn jeugd uit de kerk aan rituelen en gebruiken heb meegekregen, daar is niets meer van over. Ik vind dat erg jammer. Maar gelukkig heb ik in de Taiji nu een soort wekelijks ritueel gevonden.’
Vriesekoop vertelt dat het uiteindelijk heel goed is gebleken dat ze als jong meisje naar China ging om haar tafeltennistalent verder te ontwikkelen. ‘ De Chinese cultuur voelde in eerste instantie voor mij als heel mysterieus. Ik vond het ook heel indrukwekkend om de Chinese ploeg te ontmoeten. Zwaar was mijn trainingstijd in China wel. We hadden geen telefoon, geen internet, ik sprak de taal niet. En ja, ook veel armoede en weinig eten. Het bracht in eerste een diepe afkeer van de cultuur bij me teweeg. Maar afkeer bestaat er uit dat je de dingen niet weet. Ik heb inmiddels een diepe liefde voor China ontwikkeld en ik kan nu zien dat ik eigenlijk iets heel bijzonders hebt meegemaakt in China. Ik heb onbewust aangevoeld dat ik me in het land moest gaan verdiepen. Het kwam toch steeds op mijn pad,’ lacht ze. ‘Ik moest constant tegen ze spelen.’
In de lezing voor STN zal Vriesekoop naast vertellen over haar leven, ook een link leggen tussen de filosofie van het tafeltennis en de Taiji. De oud- topsporter beoefent wekelijks Taiji en is er aan verknocht geraakt. ‘Taiji heeft logica en daar houd ik van, legt ze uit, ‘Met Taiji ben je altijd bezig met het perfectioneren van de beweging. Je voelt of een beweging klopt. Je voelt ook wanneer je lichaam emoties vasthoudt. Het is mooi om te merken dat als je steeds verder de beweging kan maken, je ook die bepaalde emotie kunt loslaten. Het is zoals de Chinezen zeggen. ‘Jing – Qi – Shen (De drie Schatten) of terwijl de geest, het lichaam en het hart dienen op één lijn te zitten. Als er één uit balans is, kun je nooit in topvorm geraken.’
Vloeiend
Zowel in het tafeltennis als in de Taiji dienden de bewegingen rond en vloeiend te zijn. Vriesekoop: ‘ Als de beweging hoekig wordt, stokt de energie. Het gaat om de kleinste details. Of de kleinste spieren in je arm meedoen, hoe je staat, hoe je ademt. De Chinezen besteden daar heel veel aandacht aan. En al die details moeten samenkomen. Het lukt niet altijd hoor, dat álles klopt. Mij ook niet, toen ik nog aan topsport deed. Maar als je die bovengenoemde perfectie kan benaderen, ben je heel ver. Vervolgens moet je proberen die perfectie zo vaak mógelijk te benaderen. En dat heeft weer alles met je basis te maken. Als die goed is, kom je niet meer onder een bepaald niveau.’
‘Ander belangrijk punt’, laat Vriesekoop verder weten,’ is het leren bewegen vanuit je Dantian, je lichaamscentrum. ‘Je Dantian ligt net onder je navel. Als je de bewegingen vanuit dit centrum laat komen, hebben ze meer kracht en invloed. Lukt het niet terug te keren naar je Dantian, dan beheers je de tafel niet meer en heeft je tegenstander bij wijze van spreken al een punt te pakken.’
Techniek
Als tafeltennisster probeerde Bettine Vriesekoop meer dan twintig jaar de Chinese manier van denken te observeren en te doorgronden en als er één ding duidelijk werd, was het wel dat de basis voor het bereiken voor een topprestatie het tot in de puntjes beheersen van de techniek is. ‘Je moet jaren trainen om de techniek te leren beheersen, ’aldus Vriesekoop. ‘Ik zie nu bijvoorbeeld kinderen die wedstrijden spelen zonder de techniek goed onder de knie te hebben. Dan slijten er slechte bewegingen in, puur om resultaat te behalen. Dat zal je in China niet zien.’
In de tijd dat Bettine Vriesekoop topsport bedreef, was de aanpak van haar trainer niet bepaald zachtzinnig. ‘Vergelijkbaar met de wijze van trainen in de Oostbloklanden,’ vertelt ze. ‘ Ik werd erg hard aangepakt. En natuurlijk doet dat wat met je,’ zegt ze bewogen. ‘ Ik ben geen softie hoor, ik weet dat je hard moet trainen om een bepaald niveau te bereiken, maar het gaat over de manier waarop hè. Inmiddels is men er ook wel achter dat die harde aanpak onzin is en dat er ook ruimte moet zijn voor ontspanning. Mijn generatie topsporters heeft de weg moeten voorbereiden. Maar ik heb met die ervaringen inmiddels genoeg gedaan,’ zegt ze resoluut. ‘Dingen gaan zoals ze gaan. Haal eruit wat je eruit wilt halen. En doe je voordeel ermee. De rest laat je gewoon vallen. ‘
Leerling en meester
In de lezing zal Bettine Vriesekoop verder uitweiden over de verschillen en overeenkomsten tussen Taiji en tafeltennis en zal ze ook vertellen over de leerling- meesterverhouding. Dat in China vooral veel eenvormigheid is, en tegelijkertijd veel verscheidenheid. ‘De trainingsmethode is in China bij alle sportscholen hetzelfde. De methode wordt van boven af opgelegd en heeft een piramidevorm. Dat systeem ga ik uitleggen,’ zegt ze. ‘Want of je nu in het noorden of in het zuiden traint, iedereen krijgt dezelfde oefeningen. Hier is dat anders. In China is meer eenvoud. Dat werkt in mijn ogen beter. Als je alles heel ingewikkeld maakt, hoe krijg je dan je basis goed?
De lezing van Bettine Vriesekoop op de open dag van STN begint om 13.45 uur en duurt tot 14.45 uur.
Meer informatie STN Festival 2015 – www.taijiquan.nl
Tekstbureau Quentext – www.quentext.nl
